Ölüler İçin Dua
İslâm bilginleri, ölüler için yapılan duanın önemli olduğu,
bağışlanan sevabın onlara yarar sağlayacağı konusunda
görüş birliği içindedir. Ayet ve hadisler, ölüler için
dua, istiğfar ve bağışta bulunulabileceğine açıkça işaret etmektedir.
Bir ayette şöyle buyrulmaktadır:
وَالَّذِينَ جَاؤُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْلَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ
سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا
إِنَّكَ رَؤُوفٌ رَحِيمٌ
“Onlardan sonra gelenler ise şöyle derler: “Ey Rabbimiz!
Bizi ve bizden önce iman etmiş olan kardeşlerimizi bağışla.
Kalplerimizde, iman edenlere karşı hiçbir kin tutturma! Ey
Rabbimiz! Şüphesiz sen çok esirgeyicisin, çok merhametlisin.”
(Haşr, 59/10)
Bu ayette yüce Allah, kendilerinden önce gelip geçmiş,
mü’minlerin bağışlanmasını isteyen mü’minleri övmektedir.
Ölülerin bağışlanmasını dilemek yararsız bir iş olsaydı,
Allah onları övmezdi.
Kur’ân’da Nuh Peygamberin; kendisi, anne-babası ve
mü’minler için şöyle dua ettiği bildirilmektedir:
رَبِّ اغْفِرْ لٖي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنٖينَ
وَالْمُؤْمِنَاتِۜ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمٖينَ اِلَّا تَبَارًا
“Rabbim! Beni, ana babamı, iman etmiş olarak evime girenleri,
iman eden erkekleri ve iman eden kadınları bağışla.
Zalimlerin de ancak helâkini arttır.” (Nûh, 71/28)
Peygamberimiz (s.a.s.); ölenler için cenaze namazı
kılmış ve Müslümanlara da kılmalarını emretmiştir. Dinimizde
farz-ı kifâye olan cenaze namazı, esas itibariyle
ölüler için yapılan dua ve istiğfardan ibarettir. Müslümanların
ölen kişi hakkındaki dua ve şahadetinin Allah katında
değeri olduğu ve ölülerin bağışlanmasına vesile olabileceği
unutulmamalıdır.
Hz. Peygamber, cenazeyi defnettikten sonra kabri başında
durmuş ve kabir sualinin kolay geçmesi hususunda
dua etmiştir. (Ebû Davûd, Cenâiz, 73)
Ölenlerden sadece mü’minler için dua edilir, af ve mağfiret
dilenir, kâfirler için dua edilmez. (bk. Tevbe, 9/113; İbn Hıbbân,
Ed’ıye, No: 981)
Kabir ziyaretleri yapıldığında, orada yatanlar için
Kur’ân okunup sevabı bağışlanır, onlara hayır dua edilir,
ancak ölülerden yardım istenmez, bir dilekte bulunulmaz.
Aksi takdirde ibadete şirk karıştırılmış olur. Çünkü
Allah’tan başkasına dua/ibadet etmek Allah’a başkalarını
ortak koşmaktır. Putlar ve ölüler, yapılan yardım talebine
cevap da veremezler. Bu hususu yüce Allah, Kur’ân’da şöyle
ifade etmektedir:
وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُو مِنْ دُونِ الٰهّلِ مَنْ لَا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلَى يَوْمِ
الْقِيَامَةِ وَهُمْ عَنْ دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ
“Allah’ı bırakıp da kıyâmet gününe kadar kendisine cevap
veremeyecek şeylere yalvarandan daha sapık kim olabilir? Oysa
onlar, bunların yalvardıklarından habersizdirler.” (Ahkâf, 46/5)